اوضاع جغرافیای اقالیم را علمای تاریخ از مبادی تاریخ شمارند و در مقدمات مؤلفات خود بنگارند و بسا باشد که بتبع قصص و روایات مربوطه احوال جغرافیائی هر جائی را در بابی نگارش دهند و محققین ریاضی این قسمت را از علم تاریخ مجزی کرده و بنام علم المسالک والممالک موسوم داشته اند که در عصر جدید از آن بجغرافیا تعبیر میشود و اما این قسمت را در این مقاله بطور افراد ایراد مینمائیم که رعایت هر دومسلک مراعات شده باشد و بالجمله قهستان ولایتی است در جنوب شرقی خراسان که از حدی وصل شود بولایت نیمروز وزابل و ازحدی باراضی هرات و افغانستان و از حدی بارانی بلوچ و مکران و از طرفی بلوط خبیص و کرمان منتهی شود زمینش خشک و هوای معتدل است .
در کتاب روضات الجنات از حضرت امیر المؤمنین علی صلوات الله علیه حدیثی آورده که در صفت اصفهان فرمود…