دانلود کتاب آثار الباقیه اثر ابوریحان بیرونی

خود آنست فی الفور در کنار سایه آن هرم با سنگ خطی کشید و آنرا تا پای هرم مساحت کرد و ارتفاع را بدست آورد و قضیه بسیار سودمند خود را اعلام نمود که هر خطی که بموازات یکضلع مثلث رسم شود دو ضلع دیگر را بتناسب قطع میکند و این مثلث در آنجا عبارت بود از عصا و سایه اش و هرم و سایه اش باضافه خطی از نوک هرم تا زمین ضلع سیم این مثلث را تشکیل میداد. و نکته هندسی بر تساوی سایه در ۴۵ درجه با شاخص آن، این است که چون زاویه پای عصا قائمه است و زاویه ارتفاع خورشید ۴۵ درجه پس زاویه دیگر نیز ۴۵ درجه میشود و در مثلث متساوی الساقین دو ساق آن که یکی سایه و دیگر عصای تالس بود مساوی شده اند. و همچنین هرم و سایه اش و در نجوم هند سانسکریت و نجوم یونانی استفاده های بسیار از سایه شده است بقسمی که میتوان خورشید را یک معلم ریاضی دانست و این کار خود رسالهای جداگانه میخواهد که با مقصد فعلی ما ارتباط ندارد.
من از برکت دقت در کتاب سایه ها و قانون مسعودی بیرونی این مطلب را دریافتم که چگونه مثلثات ساخته شده و به اینجا رسیدم که ایرانیان در سه قرن این علم را ساختند و علمای عرب هم در این کار سهمی داشته اند.
در عصر منصور خلیفه عباسی در نیمه اول قرن دوم هجری ریاضیات سانسکریت به تازی ترجمه شد سپس ریاضیات یونانی به عربی برگردانده شد و از مطالعه کتب یونانی و کتب هندی ریاضیدانان به این مطلب برخوردند که جیب عبارت از مقدار ارتفاع خورشید است و آنرا با اندازه های شعاع که نزد بطلمیوس شصت پاره میباشد اندازه گرفتند و گفتند ارتفاع خورشید در قوس ارتفاع فلان مقدار است که جیب با شعاع دایره سنجیده شده و این جیب که قبلا از هندیان آموختند و بعدا از یونان، معادل آن Corde در یونانی است، عبارت از نسبت مقابل به وتر نمیباشد و نزد این…..